Świadczenie pielęgnacyjne dla małżonka, to zagadnienie, które budzi wątpliwości prawne opiekuna osoby niepełnosprawnej. W niniejszym artykule przybliżę błędy urzędników popełniane odnośnie ww. zagadnienia.

Czy małżonek otrzyma świadczenie pielęgnacyjne, gdy istnieją inne osoby spokrewnione?

Niejednokrotnie spotkałem się z przypadkami, kiedy małżonkowi odmawiano przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, gdyż zdaniem organów istniały inne osoby spokrewnione, które w pierwszej kolejności powinny się opiekować osobą niepełnosprawną. Takie stanowisko jest niezasadne. Jeżeli jest Pani/Pan opiekunem osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności i organy odmówiły przyznania świadczenia pielęgnacyjnego wskutek treści art. 17 ust. 1a  ustawy o świadczeniach rodzinnych warto zapoznać się z nw. orzeczeniami.

Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego

Z treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2018 r., I OSK 3539/18 wynika, że wspomnianego przepisu nie stosuje się, gdy małżonek stara się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Innymi słowy nawet, gdy występują przykładowo dzieci osoby niepełnosprawnej, które mogłyby się nią opiekować nie oznacza, to że małżonkowi nie należy się świadczenie pielęgnacyjne.

Świadczenie pielęgnacyjne dla żony/męża określone w innych wyrokach

Przykładowo w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 10 marca 2020 r. (sygn. II SA/Bd 95/20) podzielono wspomniane stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. także wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 20 listopada 2013 r., sygn. I OSK 2623/12 lub dnia 6 listopada 2014 r., sygn. akt I OSK 251/14, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2020 r., sygn. I SA/Wa 436/20).

Dodatkowo zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy należy mieć na względzie art. 69 Konstytucji. Nakazuje on, aby prawodawca podejmował działania celem efektywnego wsparcia osób niepełnosprawnych. W ww. wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny powołał się także na art. 71 ust. 1 Konstytucji. Z tego przepisu wynika prawo do specjalnej pomocy dla rodzin, które pozostają w ciężkiej sytuacji społecznej i materialnej. Zauważono również, że to na małżonku ciąży w pierwszej kolejności obowiązek alimentacyjny względem niepełnosprawnego małżonka.

Podsumowanie

Organy nie mogą odmówić przyznania świadczenia pielęgnacyjnego powołując się na istnienie innych krewnych, którzy w pierwszej kolejności powinni się opiekować osobą niepełnosprawną. W tym zakresie na chwilę obecną zasadniczo nie występują rozbieżności w orzecznictwie. Innymi słowy szanse na wygranie sprawy w omawianej sytuacji są duże.

Więcej moich artykułów, w tym opisujących nieprawidłowości organów w odmawianiu przyznania świadczenia pielęgnacyjnego oraz zawierających wzór odwołania do Samorządowego Kolegium odwoławczego jest dostępnych tutaj.

Kancelaria Radcy Prawnego Wojciecha Dmitrowskiego świadczy kompleksową obsługę w procesie uzyskiwania świadczenia pielęgnacyjnego, w tym na etapie inicjowania tego postępowania. Istotne jest, aby na etapie przed złożeniem wniosku skompletować, a następnie złożyć odpowiednią dokumentację, potwierdzającą rezygnację lub nie podjęcie zatrudnienia oraz stosowną dokumentację medyczną wskazującą, iż osoba niepełnosprawna wymaga opieki, która uniemożliwia podjęcia pracy nawet na ½ etatu. Warto podczas wywiadu środowiskowego wskazać okoliczności istotne dla pomyślnego zakończenia sprawy. Nie warto rezygnować z otrzymywanych świadczeń (np. specjalnego zasiłku opiekuńczego, emerytury, itp.) przed złożeniem wniosku o świadczenie pielęgnacyjne. Należy złożyć do organu odpowiednie oświadczenie, iż zrezygnuje się z nich z datą otrzymania od organu zapewnienia, iż jedyną przesłanką uniemożliwiającą otrzymanie świadczenia pielęgnacyjnego jest otrzymywanie danego świadczenia.

Przydatne wyroki:

1. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2018 r., I OSK 3539/18 (dostępny tutaj),
2. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 10 marca 2020 r., sygn. II SA/Bd 95/20 (dostępny tutaj).