Darowizna w rodzinie - jak uniknąć podatku?

Artykuł sporządzony przez: radca prawny Wojciech Dmitrowski

Unikanie podatku od spadków i darowizn

Darowizna w rodzinie – jak uniknąć podatku od spadków i darowizn? – szczegóły poniżej.

Grupy podatkowe

Aby udzielić odpowiedzi na pytanie, jak uniknąć podatku, gdy nastąpi darowizna w rodzinie, w pierwszej kolejności wyjaśniam, że wyróżnia się 3 grupy podatkowe. Zasadne jest rozważenie, do której grupy będzie przynależał dany obdarowany.

Do grupy pierwszej należą: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki, przysposobieni i ich zstępni, osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie, przysposabiający, osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie.

Natomiast druga grupa obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Do trzeciej grupy należą inni nabywcy.

Kwoty wolne od podatku

Następnie należy rozważyć, jaka jest wartość danej darowizny. W przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne może okazać się konieczne zsumowanie wartości darowizn, o ile od danej osoby otrzymano więcej niż jedną darowiznę. Wówczas decydująca jest wartość majątku nabytego łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. W przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne dolicza się także wartość rzeczy i praw majątkowych  nabytych w ww. okresie.

Gdy, już wiadomo, do jakiej grupy należy obdarowany i jaka jest wartość darowizny, to zasadne jest zweryfikowanie, czy zaistnieje zwolnienie od podatku.

Dla grupy I kwota wolna od podatku wynosi 9637 zł, a dla grupy II stanowi ona wartość 7276 zł. Z kolei dla grupy III będzie to kwota 4902 zł.

Jeżeli rzeczone progi nie zostaną przekroczone, to nie trzeba dokonywać jakiegokolwiek zgłoszenia do urzędu skarbowego. Nie trzeba też płacić rzeczonego podatku.

Czy można skorzystać ze zwolnienia, jeżeli przekroczone zostaną ww. progi?

Tak, jednak zasadniczo może tego dokonać jedynie obdarowany będący:

  • małżonkiem albo
  • zstępnym,
  • wstępnym albo
  • rodzeństwem,
  • ojczymem albo
  • macochą.
Jak uniknąć podatku, gdy przekroczone zostaną ww. progi?

W tym celu należy zgłosić darowiznę do właściwego urzędu skarbowego. Dokonuje się tego na druku SD-Z2, który jest dostępny tutaj Na zgłoszenie darowizny podatnik ma jedynie 6 miesięcy od czasu jej otrzymania.

Urząd skarbowy może poprosić o dodatkowe dokumenty, np. potwierdzające przekazanie środków pieniężnych na rachunek obdarowanego lub zawarcie umowy darowizny. Zalecam załączenie do ww. formularza kserokopii umowy darowizny oraz potwierdzenie przelewu lub przekazu pocztowego.

Czy przekazanie gotówki daje prawo do zwolnienia?

W orzecznictwie dopuszczono taką możliwość. Nastąpiło to w sytuacji, gdy obdarowany wpłacił otrzymane gotówką środki na własny rachunek bankowy. Dzięki temu spełnił on ustawową przesłankę „udokumentowania otrzymania środków pieniężnych na rachunek płatniczy”.

Jednak można spotkać odmienne zdanie organów skarbowych. Zalecam wykonanie darowizny przelewem bankowym lub pocztowym.

Kiedy należy zapłacić ww. podatek?

Należy to uczynić, gdy nie są spełnione rzeczone przesłanki do zwolnienia od podatku. Dodatkowo darowizna nie zgłoszona do urzędu skarbowego w ww. terminie, będzie podlegała opodatkowaniu, tak jakby zwolnienie nie przysługiwało.

Jaka jest wysokość ww. podatku?

Wysokość rzeczonego podatku zależy, w szczególności od grupy podatkowej obdarowanego oraz wartości przekroczenia ww. progów. Szczegóły określa art. 15 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Zawarcie umowy darowizny przed notariuszem

Jeśli umowa darowizny zawierana jest przed notariuszem, to on dokonuje zgłoszenia do urzędu skarbowego i pobiera ww. podatek.

Czy ww. zasady dotyczą jedynie darowizn?

Nie, co do zasady zbliżone reguły skorzystania z ulgi, jak ww. obowiązują, w szczególności w przypadku nabycia rzeczy w drodze dziedziczenia bądź zachowku, zapisu, poleceń lub  zasiedzenia.  Podobnie sytuacja będzie wyglądać  w sytuacji nabycia własności wskutek nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub nieodpłatnej służebności, renty bądź użytkowania. Jednak w niektórych przypadkach należy spełnić dodatkowe wymogi.

Więcej moich artykułów można znaleźć tutaj.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, DZ. U z 2020 r. poz. 1761, dostępna tutaj.

Published by

Wojciech Dmitrowski

Młody mężczyzna i kobieta siedzą na kanapie zastanawiają się, jak wygląda nabycie nieruchomości przez jednego z małżonków?
Poprzedni Nabycie nieruchomości przez jednego z małżonków
Następny Jak najskuteczniej pozbawić prawa do zachowku?
testament, w którym pozbawiono prawa do zachowku

Comments are closed.